Innowacja pedagogiczna „Kodowanie na dywanie”

Autor innowacji: Danuta Deręgowska

Rodzaj innowacji: programowo-metodyczna

Czas trwania innowacji: 01.10.2022r. - 31.05.2023r.

Finansowanie innowacji: nie wymaga dodatkowego finansowania

I. Idea innowacji

Najpopularniejszym obrazem, jaki pojawia się w naszej głowie, gdy słyszymy słowo „kodowanie”, jest programista siedzący przy komputerze i piszący kolejne linijki skomplikowanego programu. Wydaje się, że jest to pewna specjalistyczna umiejętność, zarezerwowana na wyłączność dla ludzi związanych z branżą informatyczną. Nic bardziej mylnego.

Kodowanie to, przynajmniej w najbardziej ogólnym ujęciu, proces przetwarzania wiadomości zgodnie z ustalonym schematem lub obowiązującymi zasadami. Otrzymujemy pewną informację, a naszym zadaniem jest zwrócić tę informację w pewnej zmienionej formie. To właśnie owa schematyczność, a także postępowanie według panujących reguł sprawia, że jest to umiejętność bardzo pożądana do wykształcenia wśród dzieci, szczególnie tych najmłodszych.

Nie chodzi tu wcale o bezrefleksyjne, ślepe posłuszeństwo. Przeciwnie – kodowanie zmusza dzieci do pogłębionego myślenia, przeanalizowania otrzymanej wiadomości, zrozumienia zawartej w nich treści (synteza), a następnie odzwierciedlenia przyjętej informacji (wnioskowanie) i świadomego wykorzystania jej. Wszystko to są fundamenty w procesie prawidłowego rozwoju dziecka.

II. Założenia innowacji

Niniejsza innowacja pedagogiczna ma na celu zapoznanie dzieci z podstawami kodowania w przyjaznej dla nich formie. Zamiast pisania kodu w specjalistycznych językach programistycznych, dzieci będą „kodować” przy użyciu kolorów i kształtów. Założeniem innowacji jest poszerzenie treści zawartych w podstawie programowej poprzez położenie większego nacisku na rozbudzanie umiejętności logicznego, algorytmicznego myślenia. Nie chodzi tu wcale o kierunkowanie zainteresowań dzieci na nauki ścisłe, ale o kształtowanie pewnych uniwersalnych cech i zdolności, umożliwiających wielokierunkowy rozwój. Innowacja składać się będzie z cyklu organizowanych dwa razy w miesiącu zajęć, podczas których organizowane będą różne gry i zabawy wykorzystujące proces kodowania. W każdym miesiącu dzieci będą stykały się z nową formą aktywności, którą najpierw będą przyswajać (zajęcia inicjujące), a następnie doskonalić (zajęcia utrwalające). Innowacja została szczegółowo opisana w rozdziale V.

III. Zakres innowacji

Innowacją objęte będą dzieci 5-letnie z oddziału przedszkolnego w roku szkolnym 2022/23, będzie ona realizowana w ramach podstawy programowej, poszerzając ją o treści zawarte w programie innowacji.

 IV. Cele innowacji

Cele główne:

• kształtowanie logicznego, algorytmicznego myślenia,
• rozwijanie pamięci, spostrzegawczości i koncentracji,
• trenowanie syntezy wzrokowej i słuchowej, a także koordynacji ruchowej,
• rozwijanie kompetencji społecznych.

Cele szczegółowe:

• poznawanie podstawowych technik kodowania,
• utrwalanie kompetencji matematycznych (figury geometryczne, liczenie),
• rozwijanie umiejętności porównywania przedmiotów, wskazania ich podobieństw i różnic (kształt, kolor),
• kształtowanie orientacji przestrzennej (kierunki: góra, dół, przód, tył, lewo, prawo),
• usprawnienie dużej i małej motoryki,
• spajanie więzi w grupie,
• doskonalenie współpracy w grupie i małym zespole.

V. Opis innowacji

Zajęcia w ramach innowacji będą odbywały się dwa razy w miesiącu, od października do maja (łącznie 16 zajęć). Tematyka zajęć będzie różnorodna, rozwijająca szereg umiejętności związanych z algorytmiką i logicznym myśleniem. Pierwsze zajęcia w każdym miesiącu będą miały na celu zapoznanie dzieci z nowym problemem, a następnie przedstawienie jego rozwiązania krok po kroku. Aby rozwinięte umiejętności nie zostały przez dzieci zapomniane, drugie zajęcia będą skupiały się na ich utrwalaniu, a także monitorowaniu postępów. Dodatkowo chętne dzieci będą otrzymywały ćwiczenia związane z kodowaniem do rozwiązania z rodzicem w domu.

Tematy zajęć:

1. Cechy starannie połączone (październik) – dzieci grupują przedmioty na podstawie ich koloru, kształtu i wielkości.
2. Obrazek w położeniu ukryty (listopad) – dzieci układają obrazki na specjalnie przygotowanej planszy zgodnie z instrukcjami podanymi przez nauczyciela.
3. Kolorowe bombki (grudzień) – dzieci dekorują choinkę zgodnie ze schematem (kodem).
4. Wieża marzeń (styczeń) – dzieci układają wieżę z plastikowych kubeczków odtwarzając jej kształt i zachowując ułożenie kolorów.
5. Podaj adres (luty) – dzieci podają kod położenia wskazanego obrazka na planszy.
6. Zakodowana droga (marzec) – dzieci z zawiązanymi oczami pokonują na dywanie drogę na podstawie słyszanych poleceń.
7. Kolorowa mozaika (kwiecień) – dzieci układają przedmioty na „zakodowanym” dywanie według schematu.
8. Mój pierwszy program (maj) – dzieci same wymyślają kody kolorów i kształtów, według których tworzą swoje własne kompozycje.

VI. Metody i formy realizacji innowacji

Metody pracy:

• czynne (doświadczenia, zadania i ćwiczenia )
• oglądowe (obserwacja, pokaz)
• słowne (instrukcje i objaśnienia, rozmowa)
• aktywizujące (plansze, gry dydaktyczne, burza mózgów)

Formy pracy:

• indywidulana,
• zespołowa,
• grupowa.

VII. Środki i pomoce dydaktyczne

• plansze do kodowania,
• kolorowe plastikowe kubeczki,
• różnorodne materiały i narzędzia przygotowane przez nauczyciela (obrazki, figury geometryczne, strzałki, krążki itp.)
• chusta animacyjna,
• gra planszowa.

VIII. Przewidywane efekty

Dziecko:        

• zna podstawowe techniki kodowania,
• utrwala umiejętności matematyczne (figury geometryczne, liczenie),
• dokonuje sprawnego porównywania przedmiotów, wskazuje ich podobieństwa i różnice (kształt, kolor),
• doskonali orientację przestrzenną (kierunki: góra, dół, przód, tył, lewo, prawo),
• usprawnia dużą i małą motorykę,
• umie współpracować w grupie i małym zespole. 

IX. Ewaluacja

Ewaluacja innowacji dokonywana będzie na bieżąco poprzez systematyczną obserwację dzieci, ich zaangażowania i postępów w kodowaniu. Na podstawie wniosków z obserwacji zajęcia będą modyfikowane i dostosowywane do potrzeb i możliwości dzieci. Dodatkowym źródłem informacji będą opinie rodziców.

X. Bibliografia

1. Kodowanie na dywanie. Vademecum / Anna Świć; Edu-Sense.pl
2. Kodowanie na start! dla młodszych przedszkolaków; wyd. WSiP
3. Pierwszy krok w kodowaniu / Anna Świć i Rafał Mitkowski. Webinar